Renowacja elementów kamiennych

Niektóre kamienie, a zwłaszcza marmur, pod wpływem zawilgocenia zmieniają swój skład chemiczny; powierzchnia ich ciemnieje, tracą połysk, a w wielu przypadkach powierzchnia kamienia pokryta zostaje pleśnią. Oprócz tego kamienne wyroby ulegają uszkodzeniu wskutek uderzeń, słabego zamocowania itp.

W zależności od cech uszkodzeń kamienia możemy stosować różne sposoby w celu usunięcia widocznych śladów zniszczenia.

Zakopcenia powierzchniowe piaskowców widoczne gołym okiem zmywamy za pomocą różnych środków chemicznych. Soda jako związek alkaliczny nie niszczy kamienia i dlatego zwykłą sodę w słabym roztworze wodnym można stosować do czyszczenia powierzchni wyrobów kamiennych w pomieszczeniach.

Zupełnie nieszkodliwym i dobrze działającym środkiem do mycia kamienia jest również zwykłe mydło. Za pomocą mydła, pędzla, gąbki i gorącej wody można zmywać z kamienia każde powierzchniowe zanieczyszczenie spowodowane czynnikami zewnętrznymi. Z piaskowca można usunąć powierzchniowe zanieczyszczenia przez zdjęcie minimalnej warstwy z powierzchni za pomocą takich samych narzędzi, jakich użyto do obróbki wykończeniowej. Do piaskowców twardych można stosować szlifowanie za pomocą strumienia piasku pod ciśnieniem (piaskowanie).

Zanieczyszczenia z powierzchni granitu usunąć można rozcieńczonym kwasem solnym przy użyciu twardej, nie drucianej szczotki, po czym starannie opłukać wodą. Jeżeli zastarzały kopeć i brud nie dadzą się zmyć, wówczas można zastosować czyszczenie parą.

Rozpoznawanie uszkodzeń w postaci pęknięć, odprysków ogniowych, przepalenia itp. dokonuje się młotkiem opukując z siłą zależną od grubości badanej bryły. Jeżeli kamień jest popękany lub nie związany z murem, wydaje głuche dźwięki i po mocniejszym uderzeniu odpada. Kamień taki nie nadaje się do użytku i powinien być usunięty.

Przy wyrwach w kamieniach licowych mocno osadzonych na murze należy wykuć dłutami wnękę w kształcie możliwie foremnym, obejmującą wyrwę. Następnie zapełnia się wyciętą wnękę lub otwór kamieniem tego samego gatunku ściśle dopasowując go. Powierzchnię zewnętrzną łatki należy obrobić w ten sam sposób, jaki był stosowany przed uszkodzeniem.

Umocowanie łatki należy wykonać masą kamieniarską. W razie potrzeby należy dodatkowo zastosować trzpienie metalowe.

Do łatek powinno się użyć kamienia z tej samej budowy wykorzystując pozostałości z innych części strzaskanych. Elementy wymieniane w całości powinny w miarę możności pochodzić z tych samych kamieniołomów co pierwotne, a w każdym razie odpowiadać im barwą i gatunkiem.